W dniu 9 czerwca 2015 r. ustawa z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2015 r. poz. 978) została podpisana przez Prezydenta RP.
Potrzeba przedmiotowej regulacji wyniknęła ze względu na krytyczną weryfikację celów, jakie były stawiane stosowanej już od ponad dziesięciu lat ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (obecnie: Prawo upadłościowe). W tym czasie warunki gospodarcze państwa ewoluowały i w konsekwencji konieczne wydało się twórcom nowej ustawy przeprowadzenie w tym przedmiocie reformy. W Polsce zwiększa się bowiem liczba wniosków o ogłoszenie upadłości, jednakże w przeważającej części są to postępowania obejmujące likwidację przedsiębiorstwa upadłego dłużnika.
Cele i założenia ustawy.
Głównym założeniem ustawy – Prawo restrukturyzacyjne jest wprowadzenie skutecznych instrumentów, które będą pozwalały na przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika, jak również zapobieżenie jego likwidacji. Zachowanie przedsiębiorstwa dłużnika w wielu przypadkach jest znacznie korzystniejsze niż jego likwidacja, bowiem dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa oznacza nic innego, jak m. in. zachowanie miejsc pracy czy możliwość dalszego realizowania zobowiązań. Praktyka pokazuje jednak, że niezwykle często sam fakt ogłoszenia upadłości uniemożliwia przeprowadzenie skutecznej restrukturyzacji, bez względu na rodzaj ogłoszonej upadłości. Upadłość kojarzy się zazwyczaj z końcem działalności dłużnika, jego bankructwem i brakiem możliwości odzyskania wierzytelności przez jego wierzycieli. Powoduje to, że wielokrotnie już po ogłoszeniu upadłości wierzyciele rezygnują z podejmowania jakichkolwiek rozmów z upadłym dłużnikiem. Z tego też powodu ustawa – Prawo restrukturyzacyjne zakłada wyraźne oddzielenie postępowań restrukturyzacyjnych od „stygmatyzujących” postępowań upadłościowych. Regulacja ta nie narusza jednak głównych założeń oraz zasad postępowania upadłościowego funkcjonujących na gruncie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Cele postępowania, jak również główne instytucje i elementy procedury pozostaną takie same jak dotychczas. Wprowadzane zmiany wynikają w głównej mierze z konieczności zapewnienia swoistej spójności między postępowaniami restrukturyzacyjnymi i postępowaniem upadłościowym. Zakłada się również jednoczesną poprawę działania instytucji funkcjonujących na gruncie ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze. Ponadto, projektowane zmiany zmierzają do usunięcia powstałych w praktyce stosowania ww. ustawy wątpliwości interpretacyjnych. Na marginesie należy wskazać, iż nowa regulacja opierać się będzie na naczelnych zasadach w postaci zasady ochrony słusznych praw dłużnika oraz zasady dominacji grupowego (zbiorowego) interesu wierzycieli.
Celem ustawy ma być przy tym uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, zaś w przypadku postępowania sanacyjnego również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.
Wejście w życie.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2016 r., z wyjątkiem:
- 5 (przepis tworzący Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości), który wejdzie w życie z dniem 11 utego 2018 r.,
- 148 i art. 149 (regulujące możliwość udzielenia pomocy publicznej na restrukturyzację niepodlegającą notyfikacji Komisji Europejskiej), które wejdą w życie z dniem 1 września 2015 r.,
- 428 pkt 138 w zakresie dotyczącym art. 227 (zmiana brzmienia przepisu regulującego złożenie przez syndyka sum pieniężnych wchodzących do masy upadłości oraz sum uzyskanych ze zbycia rzeczy i praw obciążonych rzeczowo, o ile nie podlegają natychmiastowemu wydaniu, zamiast do depozytu sądowego – na oprocentowany rachunek bankowy lub na rachunek depozytowy Ministra Finansów), który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.
Zmiany w obecnie obowiązujących przepisach.
Ustawa – Prawo restrukturyzacyjne wprowadza szereg zmian w obecnie obowiązujących ustawach, w tym m.in. w ustawie z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe, w ustawie z dnia 17 listopada 1974 r. – Kodeks postępowania cywilnego, w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, w ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym, czy w ustawie z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych.
Największa objętościowo zmiana wprowadzona nową ustawą dotyczy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej jako PrUp). W pierwszej kolejności należy wskazać, iż tytuł ustawy został zmieniony na „Prawo upadłościowe”. Wynika to z uchylenia przepisów dotyczących postępowania naprawczego. Pozostałe zmiany posiadają trzy główne cele. Po pierwsze, ustawa wprowadza w PrUp zmiany, które wynikają z niej samej, a także z uchylenia przepisów PrUp o wstępnym zgromadzeniu wierzycieli, upadłości z możliwością zawarcia układu i o postępowaniu naprawczym, jak również z konieczności zapewnienia spójności między postępowaniami restrukturyzacyjnymi i postępowaniem upadłościowym. Po drugie, część zmian w PrUp zmierza do poprawy funkcjonowania jej instytucji, które w praktyce okazały się niezadowalające. Natomiast po trzecie, projektowane zmiany mają na celu uporządkowanie, doprecyzowanie i usunięcie wątpliwości powstałych na gruncie stosowania PrUp.
W następnym artykule pochylimy się nad właściwością sądu w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz nad wybranymi instytucjami.
Podstawa:
- Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2015 r. poz. 978).
- Uzasadnienie do projektu ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, http://radalegislacyjna.gov.pl/sites/default/files/dokumenty/uzasadnienie_prawo_restrukturyzacyjne.pdf
